De opstand van de huurlingen van de Wagnergroep, ingezet door Moskou voor de frontgevechten rond Bakhmut, lijkt niet alleen een bedreiging voor de positie van president Poetin, maar ook voor de stabiliteit van Rusland. In een instabiel Rusland kunnen oude fouten zich herhalen, met een nieuw gevaar voor de vrede in Europa. De zo gewenste oorlog met Rusland zou voor Europa wel eens de Doos van Pandora kunnen blijken.
Foto: Kremin (Pixabay)
UPDATE 24-6-2023, 22:03 uur
Volgens een ingesproken bericht van de leider van de Wagnergroep Evgenij Prigozjin zou na bemiddeling van de president van Wit-Rusland Alexander Lukashenko de ‘mars naar Moskou’ zijn afgebroken. Volgens dat bericht zou de Wagnergroep, waarvan de omvang niet bekend is, Moskou tot op 200km zijn genaderd.
Toekomst Rusland wankelt
Russische rechtshandhavingsinstanties houden president Poetin op de hoogte van maatregelen die worden genomen als reactie op een poging van Wagner private militaire onderneming (PMC) om een staatsgreep te plegen, zei perssecretaris Dmitry Peskov van het Kremlin zaterdag.
Volgens president Poetin “voert Rusland vandaag een slopende strijd voor zijn toekomst“, waarbij het opbokst tegen de “neonazi’s en hun meesters“. Hij benadrukte verder dat “in wezen alle macht van de militaire, economische en informatiemachine van het Westen” tegen het land is gericht.
Poetin herinnerde de Russen eraan dat een soortgelijk scenario zich afspeelde in het land in 1917, toen het midden in de Eerste Wereldoorlog zat. Hij vertelde hoe “intriges, gekibbel, politieke spelletjes achter de rug van het leger en het volk” leidden tot de “ineenstorting van de staat” en de “tragedie van de burgeroorlog“.
“Russen doodden Russen, broeders doodden broeders, terwijl verschillende politieke avonturiers en buitenlandse machten er munt uit sloegen,” zei de president. Poetin beloofde dit te voorkomen en Rusland en zijn volk te verdedigen, “ook tegen interne muiterij“.
Als de staatsgreep zou slagen, zou dat leiden tot “anarchie en broedermoord“, wat op de lange termijn zou resulteren in de “nederlaag” en “capitulatie” van Rusland, aldus Poetin.
Wagnergroep in opstand
Vrijdag beschuldigde Evgenij Prigozjin, leider van het huurlingenleger dat opereert onder de naam ‘Wagnergroup’, het Russische leger van een raketaanval op een kamp van de Wagners en beweerde dat daarbij meerdere PMC-soldaten zijn gedood. Hij zwoer ook “te zullen reageren op deze gruweldaad”. Het Russische Ministerie van Defensie verwierp de bewering en beschreef het als “een provocatie met informatie“.
Er is zaterdag een luide explosie gehoord in de buurt van het hoofdkwartier van het Russische zuidelijke militaire district in Rostov aan de Don, meldde RT-correspondent Roman Kosarev, die verslag doet van de PMC Wagner couppoging op zaterdag. Verschillende media melden verhoogde militaire bewegingen in de zuidelijke Russische stad Rostov aan de Don, met meerdere video’s op sociale media waarop tanks te zien zijn die geparkeerd staan op kruispunten in de stad en ongeïdentificeerde soldaten die patrouilleren in de straten en wegversperringen opzetten.
Wat er precies waar is van de bewering van Evgenij Prigozjin is onduidelijk. Een aanval van het Russische leger op een door Moskou ingehuurde particulier leger, lijkt niet erg waarschijnlijk. Dat de vermeende aanval direct leidt tot een ‘poging tot staatsgreep’, zoals perssecretaris Dmitry Peskov het formuleerde, geeft ook te denken.
Mogelijke val Poetin betekent chaos in Rusland
Het is algemeen bekend dat de VS Poetin graag ziet vertrekken. Het plegen van een staatsgreep is de Amerikanen niet onbekend. Deze oorlog begon immers met de Maidan-coup. Het is niet de eerste keer dat Washington zich actief mengt in de toekomst van Rusland. Ook hebben de Amerikanen na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een handje geholpen om de pro-Amerikaanse president Boris Jeltsin aan de macht te brengen. De vaak door alcohol labiele president vroeg in 2000 aan Vladimir Poetin om het stokje over te nemen. Zijn keuze werd door verkiezingen bevestigd.
De komst van Poetin was een tegenvaller voor het Westen. Corrupte oligarchen, belastingontduiking en de maffia werden aangepakt, en de invloed van het Westen op het land teruggedrongen.
Het Westen hoopt op chaos, tegen beter weten in
Nu 23 jaar later lijkt het doel van de hardliners in Washington een stap dichterbij: het afzetten van president Poetin. Of en zo ja in welke mate de VS hierbij betrokken is, is vooralsnog onduidelijk. Een poging tot afzetten van Poetin, met behulp van de vechtersbazen van de Wagnergroep, is spelen met vuur. Immers de door Westerse media verguisde president Poetin zou in deze noodomstandigheden wel eens een Russische hardliner als opvolger kunnen krijgen, niet ondenkbaar uit de hoogte rangen van het Russische leger. Inzet van tot nu toe ‘ondenkbare’ wapens kan in een situatie van paniek toch denkbaar worden.
De actuele berichtgeving van de Westerse, maar zeker ook de Russische media, moet met grote voorzichtigheid voor waar worden aangenomen. Op de dag waarop Moskou in noodtoestand verkeert schrijft CNN dat de Amerikanen geliefd zijn, in de Baltische staten, dat wel. Het is ook een media-oorlog.
Terwijl Europa de adem inhoudt, twittert de Oekraïense president Zelenski: “De zwakte van Rusland is duidelijk. Een allesomvattende zwakte. Hoe langer Rusland troepen en huurlingen in Oekraïne houdt, hoe meer chaos, pijn en problemen het later voor zichzelf zal hebben.”
Het westen juicht in stilte, maar hoe lang nog
Dat de EU weinig inzicht heeft in geschiedenis en geopolitieke aangelegenheden blijkt wel uit de opmerking van de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel dat het een “intern Russisch probleem” betreft. “Onze steun voor Oekraïne en Volodymyr Selenskyj is onwrikbaar. De Russische Revolutie in 1917 was ook een door het buitenland gesteunde machtsovername die Europa 70 jaar lang in haar greep hield, tot een wereldoorlog leidde en de welvaart van honderden miljoenen Europeanen voor generaties schaadde.
De Britse regering waarschuwt dat de gevechten zich over het land verspreiden. “Er zijn meldingen van militaire spanningen in de (Zuid-Russische) regio Rostov en een risico op verdere onrust in het land”, aldus een verklaring van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De opstand van de huurlingen van Wagner is volgens de Britse inlichtingendienst de “grootste uitdaging” voor de Russische staat in de afgelopen tijd. “In de komende uren zal de loyaliteit van de Russische veiligheidstroepen, en in het bijzonder de Russische Nationale Garde, cruciaal zijn voor het verloop van de crisis“, benadrukte het ministerie van Defensie in Londen zaterdag.
De door het Westen lang voorbereide en geprovoceerde oorlog in Oekraïne is een nieuwe fase ingegaan. Een wankelende Poetin kan in Moskou weliswaar tot een machtsovername leiden, maar vermoedelijk door het leger. Europa die onder aanvoering van cheerleader VS heeft staan te juichen voor deze oorlog, kan met een militair in het Kremlin wel eens van een koude kermis thuiskomen.
Na het verdwijnen van Poetin als president die lang aan de diplomatieke weg vasthield, kan in Brussel nog wel eens grote spijt ontstaan voor het pandemonium dat zij samen met de VS op het eigen continent heeft ontketend.
Uw mening
Hoe ziet u de nabije toekomst in het licht van deze actuele ontwikkelingen? Wat zou Europa of Nederland moeten doen? Is het afzetten van president Poetin een goed idee of zal het tot chaos leiden?
Schrijf uw mening en inzichten in onderstaand reactieformulier.