Vrijheid van meningsuiting is luisteren naar wat je niet wilt horen.

Objectieve journalistiek is ‘reactionair en schadelijk’

Laatst bijgewerkt:

De vraag stellen is hem misschien meteen beantwoorden. Na drie jaar Covid-hysterie, opgefokte Ruslandhaat, klimaatalarmisme en de cancelcultuur van woke-isme is het antwoord wel duidelijk. De media doen geen verslag meer van de feiten, ze zijn activistische kanalen in dienst van hun financieel machtige eigenaren en hun bevriende overheden. Volgens recent Amerikaans onderzoek is objectieve journalistiek ‘reactionair en schadelijk’. Ondertussen heeft oud-directeur van de NOS een open brief geschreven aan de directeur van het NOS-Journaal met de oproep of zijn opvolger weer eens de journalistieke code wil gaan naleven.

Bewustzijnsvernauwend activisme

We leven in een tijd van bewustzijnsvernauwend activisme, een drang om één set van visies op bepaalde als kernthema’s vastgestelde onderwerpen niet alleen te promoten, maar ook als enige juiste te beschouwen. Deze intellectuele benepenheid heeft post gevat in ‘de wetenschap’, het (universitair) onderwijs, de media, de politiek en daarmee ook in het maatschappelijk verkeer. Ik wil niet spreken van het maatschappelijk debat, want dat debat is dood.

Deze trend is overgewaaid uit onze culturele voorland Verenigde Staten. Daar zei verslaggever van New York Times Magazine Nikole Hannah-Jones onlangs: “Alle journalistiek is activisme“.
Professor journalistiek op de beroemde Stanford Universiteit Ted Glasser wijst er op dat de journalistiek “zich moet bevrijden van deze notie van objectiviteit om een gevoel van sociale rechtvaardigheid te ontwikkelen.” Hij verwierp het idee dat journalistiek gebaseerd is op objectiviteit en zei dat hij “journalisten als activisten ziet omdat journalistiek op zijn best – en zelfs de geschiedenis op zijn best – over moraliteit gaat. Journalisten moeten openlijk en openhartige pleitbezorgers zijn voor sociale rechtvaardigheid, en het is moeilijk om dat te doen onder de beperkingen van objectiviteit.

Dat het vertrouwen in media (en politiek) zo laag is, kan hiermee verband houden. Dat lezers, kijkers en luisteraars het gevoel hebben dat hen halve waarheden en gekleurde berichten wordt voorgeschoteld is geen toeval, dat heet nu ‘activistische journalistiek’. Of ze het in de DDR ook zo noemden is niet waarschijnlijk, maar ook het DDR-regiem wilde het volk het gevoel van ‘socialistische rechtvaardigheid’ bijbrengen. Daarvoor moesten wel de schaarse media uit één mond spreken, die van het ‘politburo’.

De Covid-periode heeft velen de ogen geopend. Terwijl Pfizer haar trials 75 jaar geheim wilde houden, bleek dat voor geen enkele groot medium een signaal dat daar een reden voor moet zijn. Toen de rapporten uiteindelijk gedwongen door een Amerikaanse rechter werden vrijgegeven, bleken er wel veel mensen grote schade te hebben ondervonden, waarvan ruim 1.223 van de 42.086* deelnemers met de dood tot gevolg. Maar het boeide niemand van de ‘activistische’ media.

Activisme is eigenlijk een verkeerde term. Activisme is meestal een beweging die vaak een door een overheid ingezet beleid of politiek met democratische middelen bestrijdt. Dat is niet wat de media nu doen. Zij zijn spreekbuis geworden van hun adverteerders of voor diezelfde overheid die zij kritisch moeten volgen maar waarmee zij te nauwe banden onderhouden, hijgend naar primeurs (‘scoops’). Via miljarden aan advertenties heeft de farmacie de belangrijkste media het zwijgen opgelegd: als een krant of kanaal zijn grote advertentie-opdracht niet wilde verliezen moest het wel aan de kant van de adverteerder blijven staan. Ook overheden zoals de Nederlandse hebben met veel geld de media in het gareel gehouden. De zogenaamde betaalde ‘voorlichtingscampagnes’ heeft de nieuwsbranche veel opgeleverd. Hoeveel de overheid hiervoor heeft uitgegeven gaat schuil achter de vele miljoenen die ‘onvindbaar’ zijn.

Er was een tijd dat alle journalisten een gemeenschappelijke “identiteit” deelden als professionals die in staat waren om hun eigen vooringenomenheid en waarden te scheiden van de berichtgeving. Objectiviteit is nu vrijwel synoniem met vooroordelen. Kathleen Carroll, voormalig uitvoerend redacteur bij het invloedrijke Amerikaanse Associated Press, verklaarde: “Het is objectief met wiens standaard? … Die standaard lijkt wit, opgeleid en vrij rijk te zijn.

Schuldcultuur

Deze opvatting past in de schuldcultuur die de laatste jaren in opmars is: naast schuld voor gedragingen als vliegen of vlees eten, moet de huidige generatie ook schuld voelen voor een gekleurde versie van ‘ons’ slavernijverleden. Ook over dit veelzijdige onderwerp zijn meerdere inzichten, zoals met veel onderwerpen uit een ver verleden of thema’s die technisch of wetenschappelijk complex zijn. Maar versies die het schuldgevoel kunnen verlichten worden door de media, NOS voorop, vermeden. NOS is een campagne-omroep geworden voor een ‘rechtvaardige samenleving’, naar maatstaven van de NOS-redactie.

Dat is ook de oud-directeur NOS Bauke Geersing opgevallen. In een recente open brief in OpinieZ haalt hij uit naar zijn oude media-organisatie en dan met name naar de huidige directeur van het NOS-Journaal Giselle van Cann.
Bij uw aanstelling als hoofdredacteur van het NOS Journaal heb ik u gelukgewenst met deze belangrijke functie en u sterkte gewenst bij het uitvoeren van uw vernieuwingsagenda.” … “Ik wees u nog op belangrijke bronnen als Wynias Week en OpinieZ, naast de NRC, Volkskrant, Trouw, De Groene Amsterdammer, deze laatste allemaal ter linkerzijde van het spectrum. Eenzijdigheid is immers een journalistieke doodzonde voor het NOS Journaal.

Als voorbeelden noemt Geersing onder meer de acties van Extinction Rebellion: “De kijker wordt voorgehouden dat deze club zich bezighoudt met het redden van onze planeet, zij strijden immers tegen de klimaatverandering en bestrijden de schurken die daarvoor verantwoordelijk zijn en hun handlangers, de overheid met de miljarden subsidie voor fossiele brandstoffen. Ach, zo’n club moet je toch steunen, lijkt de gedachte binnen de publieke omroep.

Ook ten aanzien van het onderwerp klimaat ziet hij zijn oude mediabedrijf afglijden naar platte propaganda: “Er is al jarenlang in Nederland gewaarschuwd voor de ongefundeerde claims van de klimaatalarmisten. Clintel en Climategate en klimaatwetenschappers doen dat permanent. Besteedt het NOS Journaal aandacht aan die kant van de klimaatdiscussie? Voor zover ik heb kunnen nagaan geen seconde. Wat er wel gebeurt is tekenend voor de eenzijdigheid van de NOS. Nog steeds staat de betwiste uitzending “De misleidende berichten over het klimaat” op de NOS-website. In dat programma werd klimaatwetenschapper Ferdinand Meeus ten onrechte door Rudy Bouma afgebrand.

Heksenjacht

De heksenjacht op Omroep ONGEHOORD NEDERLAND stuit bij Geersing ook op onbegrip: “Ondertussen lees ik dat de NPO een derde sanctie wil uitdelen aan ON! Voor een programma waarin geen sprake was van racisme, noch van discriminatie, noch van andere onrechtmatigheden. Er wordt gereageerd op de ophef die anderen veroorzaken, zowel binnen als buiten de publieke omroep, maar die kant noch wal raakt.

Het lijkt alsof bij de grote media de Code voor de Journalistiek haar langste tijd heeft gehad. In de inleiding schrijft de Nederlandse Vereniging van Journalisten:
Een betrouwbare en pluriforme journalistiek is van het grootste belang voor de democratische samenleving, die niet goed kan functioneren zonder geïnformeerde burgers en een vrije uitwisseling van ideeën. In die open samenleving komt de journalist het recht op vrije nieuwsgaring toe, én de verantwoordelijkheid het nieuws waarheidsgetrouw, onafhankelijk, fair en met open vizier te brengen.

Er ligt een schone taak voor de nieuwe media waarvan sommigen al meer kijkers, lezers of luisteraars trekken dan een gemiddeld artikel of programma van wat vooralsnog ‘mainstream media’ heet. Ondenkbaar is echter niet dat met deze doorzettende trend naar censuur in de westerse ‘vrije wereld’ uiteindelijk niet door de overheid erkende vrije media in combinatie met de in ontwerp zijnde Europese wetgeving van het internet zullen worden geweerd. Censuur lijkt onderdeel te worden van een lang gepland ‘nieuw normaal’.

*EZAZ-leden kunnen deze lijst downloaden op onze Documenten-pagina.

image_printDownload PDF en print