In tijden van crisis en schaarste slachtoffert een dier als eerste de zwakste leden van de groep. Van dieren wisten we het, maar bij de mens verhinderden minimale normen van beschaving dat de vaders en moeders, opa’s en oma’s het veld moeten ruimen om plaats te maken voor de ‘productieve’ generaties. Die normen van beschaving lijken te verdwijnen. Gedwongen woninguitzetting na uitvliegen kinderen, geen zorg meer boven 70 jaar, wet ‘voltooid’ leven en zelfs collectieve zelfmoord lijken inmiddels tot normale gespreksonderwerpen. We herinneren ons ook nog de mishandeling door opsluiting in de verzorgingshuizen tijdens Covid. Het zijn geen veilige tijden voor de ouderen.
Foto: Foto: Pixabay
De maatschappelijke ‘last’ van ‘de oudjes’
De bevolking van Nederland groeit als nooit tevoren. Niet door natuurlijke aanwas, maar door immigratie, voor alle duidelijkheid. Daarbij blijken ouderen een sta-in-weg, een blok-aan-het-been te worden. Jongeren worden opgezet tegen hun eigen ouders die ‘van hun centen’ met de caravan erop uit trekken. Bejaardentehuizen verdwenen, met toegekende minuten thuiszorg moesten ze het zelf verder maar uitzoeken. Inmiddels laat de politiek weten dat je na een ‘voltooid leven’ mag gaan. Het leidt tot discussies over wanneer een leven is ‘afgeschreven’. Bij 75 jaar beweren sommigen. Dan is de ‘biologische houdbaarheid’ klaarblijkelijk voorbij. Nederland wordt rijp gemaakt voor zelf-euthanasie. Volgens een bekende columnist moet het ‘dorre hout’ weg.
De aanval op de ouderen wordt op meerdere terreinen gevoerd. Het recht om in je eigen woning te blijven als je kinderen uitvliegen. Het recht op zorg na een bepaalde leeftijd, het salonfähig maken van voortijdig uit het leven stappen, of zoals een Japanse assistent-professor stelt ‘gewoon’ collectieve zelfmoord plegen.
Het gedachtegoed dat de maatschappij alleen met de productieve krachten verder moet, is niet nieuw.
‘In de toekomst zal het een kwestie zijn van een manier vinden om de bevolking te verminderen. We zullen iets vinden of het veroorzaken, een pandemie die zich op bepaalde mensen richt, een echte economische crisis of niet, een virus dat de oude of de dikke zal treffen, het maakt niet uit, de zwakken zullen er aan bezwijken, de angstigen en de dommeriken zullen het geloven en vragen om behandeld te worden.‘
Jacques Attali had uiteenlopende functies onder verschillende Franse presidenten zoals Mitterand, Sarkozy en is nu adviseur van Emmanuel Macron. Als lid van het World Economic Forum wordt hij gepresenteerd als ‘President, Positive Planet’.
Afgeschreven voor medische zorg
Op het illustere mediakanaal Twitter liet opiniemaakster Marianne Zwagerman weten dat het een keer afgelopen moet zijn met medische zorg als een bepaalde leeftijd is bereikt: “Ergens tussen de 70 en de 82 dus. Laten we het afronden op 80“, liet zij haar volgersschare weten. Ze wil maar zeggen, ik ben nog soepel door het naar boven af te ronden. Maar boven de 80 moet je de dood maar aanvaarden. Hiermee gaat Zwagerman voorbij aan de staande praktijk dat bij medische ingrepen die geen ‘levenskwaliteit’ meer toevoegen arts en patiënt hierover in gesprek gaan. Voor de een zal dat op 86-jarige leeftijd kunnen zijn, bij iemand die pech heeft kan een dergelijk gesprek al op jongere leeftijd noodzakelijk zijn. Een objectieve grens is de basis voor een onzinnige discussie en toont weinig respect voor individuele afwegingen van de eigen gezondheid.
De krant van ‘wakker Nederland’, ook de krant van columnist Zwagerman doet een voorzetje: “Zou er na 75-jarige leeftijd gestopt moeten worden met levensverlengende zorg?” Basis voor het bericht is bovengenoemde tweet van Zwager. Nieuws kan immers ook een tweet van de eigen columnist zijn.
Of wat te denken van het AD: “Stel dat we oma niet meer opereren en u dan geld krijgt?’ Deze ijzingwekkende theorie is dichterbij dan je denkt.”
Kinderen het huis uit? Ouders ook verkassen.
Onlangs maakte de Amsterdamse GroenLinks-wethouder Zita Pels bekend dat er meer doorstroming op de woningmarkt moet komen. Een opvallend aspect ervan is dat ouderen waarvan de kinderen zijn ‘uitgevlogen’ hun huis moeten verlaten. Het gaat hier om sociale huurwoningen. Een dergelijke maatregel betekent ook dat kinderen niet ’terug’ naar die woning kunnen, als ze bijvoorbeeld na een paar jaar hun studentenwoning uit moeten of tegen een andere tegenvaller op de woningmarkt aan lopen. Hoe het zit met kinderloze stellen, vooral de talrijke alleenwonenden of stellen van gelijk geslacht, is onduidelijk. Doorgeredeneerd zouden zij helemaal geen recht meer op een sociale huurwoning hebben. Of kunnen zij wel altijd in hun sociale huurwoning blijven?
Nog los van de ethische vraag of het recht op huisvesting betekent dat de overheid je gedwongen kan verplaatsen, zal ook de uitvoerbaarheid een probleem vormen. Immers wat als het alternatief dat de overheid aanbiedt naar mening van de te verplaatsten personen niet passend is of te duur? Komt de politie dan om hen uit hun woning te sleuren? Het zal leiden tot dramatische taferelen.
Het is begrijpelijk dat ook de grootschalig instroom van vluchtelingen en immigranten die bij woningtoewijzing in steeds meer gemeenten voorrang krijgen op ingezetenen die al jarenlang op de wachtlijst staan, op kritiek stuit. Zo zouden alleen al in 2022 maar liefst 402.000 vluchtelingen en immigranten in Nederland zijn opgevangen. In de voorafgaande jaren gaat het ook om honderdduizenden per jaar. Dat deze aantallen tot grote problemen op de markt van sociale huurwoningen leidt, spreekt voor zich. Amsterdam wil 30% van de vrijkomende sociale huurwoningen vergeven aan ‘kwetsbare groepen’, veelal een versluierende term voor ‘nieuwe Nederlanders’. Als het aan wethouder Pels ligt worden nu ook ouderen onderdeel van de verplaatsingscarrousel.
Voltooid leven: gevaarlijke dwaalweg
Voltooid leven is een bedenksel van D66. De gedachte lijkt oprecht: help mensen die het leven niet meer zien zitten, zonder dat gezondheidsklachten daarvoor een reden zijn, om begeleid te sterven.
Zo’n wet kan in een maatschappelijk klimaat waarin ouderen vol meetellen en om hun decennialange bijdrage aan de samenleving gerespecteerd worden, een eerzame plek krijgen in de zorg voor en om ouderen. Echter in het huidige klimaat pakt het anders uit. De bevolking in Nederland groeit snel. De afgelopen paar jaar kwamen mensen in de omvang van een stad als Amsterdam naar Nederland. Gevolg is een buitensporige druk op de gezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning, huisvesting en financiële middelen. En uitgerekend op de zorg is door de afgelopen kabinetten vernietigend bezuinigd. Door een combinatie van redenen verlieten in de afgelopen 10 jaar 75.000 medewerkers de zorg. Dat de ziekenhuizen ‘vollopen’ bij elke komende griep, kon een kind voorzien. Ook de hiervoor verantwoordelijke kabinetten Rutte moeten geweten hebben dat de bodem een keer geraakt zou worden.
Het wellicht goedbedoelde wetsvoorstel voor hulp bij een ‘voltooid leven’ heeft de deur opengezet voor heel bedenkelijke vervolggedachten. Natuurlijk mag iedereen dat zelf beslissen. Maar in combinatie met die andere discussie dat het na 75 jaar voldoende is en tijd wordt om ‘op te stappen’, kan een oudere zich maatschappelijk onder druk gezet voelen. Het bij de Covid-inentingscampagne misbruikte mantra ‘je doet voor een ander’ kan ook hier worden ingezet: ‘met jouw dood maak je plaats voor een jongere’, zoiets is in deze tijd denkbaar.
Iedereen weet uit zijn omgeving hoeveel mensen boven die leeftijd nog vol ‘in bedrijf’ zijn in de mantelzorg, de voedselbanken of oppas op kleinkinderen. Het veel geroemde Nederlandse vrijwilligerswerk draait in aanzienlijke mate op gepensioneerden, waarvan velen de genoemde leeftijd al hebben bereikt.
Sommigen melden terecht dat machtige elite die voor een deel de maatschappelijk agenda’s sturen zoals Bill Gates, Henry Kissinger, Joe Biden, Klaus Schwab etc. volgens bovenstaande normen zelf het veld moeten ruimen.
“Ouderen moeten collectieve zelfmoord plegen”
Van het een komt het ander. Terwijl de rijke elite met de meest bizarre middelen (jong bloed, tijdelijk invriezen of chips-implantaten) hun levensduur tot boven de honderd proberen de krijgen, ziet de uit Japan afkomstige Assistant Professor of Economics Yusuke Narita van de Amerikaanse Yale Universiteit een ‘oplossing’ voor het overschot aan ouderen: collectieve zelfmoord.
Japan kent een lage geboortegraad en immigratie is er zo goed als non-existent. Relatief gezien neemt het aantal ouderen dus toe. Niet het opvijzelen van het aantal geboorten of inderdaad immigratie, maar grootschalige zelfmoord van de ouderen is de ‘oplossing’. “Ik heb het gevoel dat de enige oplossing vrij duidelijk is,” zei Narita. “Is het uiteindelijk niet massale zelfmoord en massale ‘seppuku’ van de ouderen?” Seppuku is de daad van ontbinding van de ingewanden die in de 19e eeuw werd gebruikt – en was een code onder onteerde samoerai. “Of dat een goede zaak is of niet, dat is een moeilijkere vraag om te beantwoorden,” zei Dr. Narita. “Dus als je denkt dat dat goed is, dan kun je misschien hard werken aan het creëren van zo’n samenleving.“
Na een golf van verontwaardiging zei de 37-jarige dat zijn opmerkingen “een abstracte metafoor” waren en uit hun verband zijn gerukt. “Ik had voorzichtiger moeten zijn over hun mogelijke negatieve connotaties,” voegde hij eraan toe. “Na enige zelfreflectie ben ik vorig jaar gestopt met het gebruik van de woorden.” Gestopt met de woorden, maar hij ziet geen aanleiding om zijn abjecte ideeën van collectieve zelfmoord terug te trekken.
Nawoord
De samenleving in crisis lijkt op een morele glijbaan terecht te zijn gekomen. Het gedachtegoed waarbij de ouderen en zwakkeren ten behoeve van de jongeren en sterkeren ruimte moeten maken, kennen we ook uit de nationaal-socialistische denkwereld. In tijden van crisis en oorlog moet de samenleving zich van haar ballast kunnen ontdoen, bedoeld wordt onze vaders en moeders en de opa’s en oma’s van onze kinderen.
Het maatschappelijk debat ademt de putlucht van de zwarte bladzijde van de Europese geschiedenis. Waar in Afrikaanse en Aziatische landen ouderen als wijs en vol levenservaring worden geëerd, worden zij in neoliberale samenlevingen, zoals in Nederland, als overtollig beschouwd. Het is invoelbaar dat in dit cynische klimaat de grote sterfte in tijden van massale inenting door sommigen wordt gezien als het bewust verkleinen van de bevolking. Voorlopig moeten we er maar vanuit gaan dat hiervan geen sprake is, maar in het huidige giftige debat over ouderdom is het zaadje gepland voor een verdere morele ontsporing.
