We leven in een tijd van dogma’s, van ingeprente ‘waarheden’ die niet meer bevraagd mogen worden. Sinds maart 2020 waait een andere wind in de Westerse wereld, een gure wind. Tal van onderwerpen zijn onderworpen aan centraal vastgestelde denk- en spreekkaders. Noem een onderwerp van de afgelopen vier jaar en ze zijn allemaal off limits voor debat: Covid, ‘vaccins’, Oekraïne, klimaat en zo ook energietransitie. Inmiddels verkommert het Nederlandse landschap onder distributiedozen, zonnenvelden en Eiffeltoren hoge windturbines. Een informatie-avond in het Overijsselse Daarle maakt duidelijk: burgers vechten tegen windmolens en overheden met vingers in de oren.
Afwachtend …
De grote zaal in het Overijsselse Daalre zit bomvol. Naar schatting 200-300 mensen zijn gekomen om te luisteren naar de plannen voor de bouw van zeker 7 windturbines met een tiphoogte (mast + rotorblad) van 280 meter. Daarmee de top van de Eiffeltoren naderend. Het gaat om de dorpen Daarle, Hoge Hexel, Daarlerveen, Vroomshoop, een gebied met een open landschap dat veel vakantiegangers trekt om haar rust en ruimte.
Na een inleiding op de avond neemt de hoofdspreker ing. Bert Weteringe het woord. In een heldere presentatie pelt Weteringe de gekoesterde illusies af dat windenergie een goede keuze is. In hoog tempo benoemt hij een reeks van aanslagen op ons milieu, onze bossen, zeldzame grondstoffen, vogel- en vleermuizen, de bodemkwaliteit, de kwaliteit van ons Nederlandse landschap en de gezondheid van omwonenden die windturbines veroorzaken.
Weteringe toont overtuigend aan dat een volledige energie-opwekking met wind (dan wel zon) economisch, technisch en in de tijd niet haalbaar is. Investeerders zijn dan ook terughoudender geworden vanwege de oplopende kosten. Vooral de enorme noodzakelijke kosten voor aanpassing van het electriciteitsnetwerk lopen snel op. Het in Arnhem gevestigde TenneT heeft er de handen vol aan, zeker omdat voldoende financiële middelen en technisch personeel ontbreken.
De zaal luistert geduldig, zonder onderbreking of vuisten in de lucht. Er volgt nog een spreker die een hoog technische beschouwing houdt over de grote schaduwzijden van het concept van windenergie. De zaal kan hem niet helemaal volgen. Er volgen nog oproepen van de organisatie om donaties, immers de strijd met de overheid is een taaie, kost veel tijd en geld.
Als de zaal na alle spreekbeurten na bijna anderhalf uur de gelegenheid krijgt tot reageren volgen enkele vragen om toelichting. Een spreker wil een plan van aanpak voordat hij doneert waarop Bert Weteringe vraagt wat de inspreker zelf denkt te kunnen inbrengen.
Het is een bekend probleem. De overheid met al haar middelen, zeeën van tijd en geld, kan alleen met kennis van zaken en veel tijd tegenwicht worden geboden.
Het perspectief van een 7-tal bijna Eiffeltoren hoge windturbines in de achtertuin en het fraaie Overijsselse landschap doet velen wel schrikken, maar de stemming is afwachtend.
De provincie dendert door zonder kennis van de gevolgen
Actievoerende bewoners melden dat zij bij gemeenten weinig in te brengen hebben en de provincie niet eens meer hun brieven beantwoordt. Het lijkt vechten tegen de bierkaai.
Ondertussen gaat de provincie onverstoord verder: “Om de doelstelling van de RES te behalen, zijn ongeveer 90 extra windturbines in de provincie nodig, naast de 32 die Overijssel al telt. Het definitieve aantal is afhankelijk van het soort windturbine en de locatie. Dit betekent dat het noodzakelijk is om per voorkeursgebied ongeveer 15 tot 30 windturbines te plaatsen.”
Klinkklare onzin vermeldt de provincie op haar website:
“De verdeling van zon en wind zorgt voor een aanzienlijk efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet, betrouwbaarheid en lagere maatschappelijke kosten. Zonne-energie levert relatief weinig op in de winter, maar juist relatief veel in de zomer. Bij windenergie is dit andersom. Daarnaast waait het ook vaker dan dat de zon schijnt. Zowel ’s nachts als overdag kan het waaien, terwijl zonne-energie alleen overdag opgewekt kan worden. Een juiste mix tussen zon en wind zorgt dus voor een betere gemiddelde energie opwek en is daarom efficiënter én goedkoper.”
Als er een belangrijk probleem voor de energievoorziening is, dan is het wel wind en zon als bron. Het zijn onbetrouwbare bronnen, ze leveren ‘wiebelstroom’. Met de bestaande conventionele centrales wordt stabiele energie geleverd vanaf vaste punten in het net. De grote netwerken 100kV en hoger zijn berekend op een bepaalde verdeling van die energie. De vraag schommelt natuurlijk, maar is tamelijk voorspelbaar.
Met duizenden energie-opwekkers van zonnevelden en windturbines is ook het aanbod van energie variabel geworden. Elke minuut verandert het aanbod, niet alleen landelijk, maar per regio. Het is balanceerwerk om de netfrequentie op 50Hz te houden, zo belangrijk voor het goed werken van elektronica. En de kosten van dit balanceerwerk, mede door steeds meer noodzakelijke extra hoogspanningsverbindingen en hoogspanningsstations, lopen de infra-kosten steeds verder op. En dan te bedenken dat ALLE conventionele centrales altijd stand-by moeten doordraaien om alle wegvallende wind- en zonneenergie op te vangen.
Het geeft aan dat ook de provincie geen idee heeft waar zij aan meewerkt: aan de verstoring van een zekere energievoorziening, onze landschappen en uiteindelijk onze economie.
Angst voor ‘klimaatontkenners’
De presentatie van Bert Weteringe is onderdeel van een tournee dat de klimaatkritische Clintel organiseert. Directeur van Clintel Marcel Crok is dan ook vaak de gebeten hond. Ook bij de avond in Daarle merkt Crok dat zijn organisatie niet gewenst is. Na aanleiding van een artikel over Clintel in het regeringsgetrouwe blad AD wil de eigenaar van de zaal dat het logo van Clintel van de sheets van Weteringe afgaat. Dat weigeren beide. In het bewuste AD-artikel wordt gemeld dat er onrust is ontstaan bij de Universiteit Twente waar een volgende bijeenkomst over de komst van de windmolens staat gepland. Het heeft geleid tot protesten van wetenschappers die vinden dat de UT geen gelegenheid moet bieden voor “het verspreiden van desinformatie”.
Het geeft aan dat universiteiten als centra van een niet aflatende zoektocht naar nieuwe inzichten, open debatten en onderzoeken blijven bevragen, hebben afgedaan. Het zijn, zoals ook de media, bolwerken van dogma’s geworden die met hand en tand worden verdedigd.
Niet toekomstbestendig
Inmiddels verliezen steeds meer investeerders het vertrouwen in een financieel duurzame toekomst van windturbines op zee. Zo dingt energieconcern Eneco niet mee naar de bouw van een nieuw groot windpark op zee, meldt De Volkskrant. Het bedrijf vindt de risico’s van een investering te groot. Volgens Eneco is de huidige aanpak van wind op zee is ‘niet toekomstbestendig’. Het is niet ondenkbaar dat ook andere partijen tot eenzelfde conclusie komen.
Ook de Zweedse energiegigant Vattenval laat plannen voor windturbines op zee vallen. Het park van voor de Engelse kust zou worden gebouwd, met een gepland vermogen van 1,4 gigawatt, zou ongeveer 1,5 miljoen Britste huishoudens van stroom gaan voorzien. De kosten van de bouw zijn mede door de hogere renten leningen sterk gestegen en de lagere energieprijzen maken ook de opbrengsten kleiner zodat de bouw niet meer rendabel is.
De Zweedse overheid gaf vorig jaar geen vergunning aan het eveneens Zweedse bedrijf Vattenval om een groot windmolenpark op zee te bouwen. Het betreft een windmolenpark bij Stora Middelgrund aan de Zweedse westkust.
Vattenfall had het plan om ongeveer 50 windturbines te bouwen, elk ongeveer 290 meter hoog, met als doel om tussen de 2,5 en 3,0 terrawattuur (TWh) aan stroom per jaar te produceren. Volgens het ministerie zou de bouw op Stora Middelgrund “het risico met zich meebrengen dat gevoelige natuurwaarden op onaanvaardbare wijze worden aangetast.”
Dat laatste is opmerkelijk. Waar in de eerste twee gevallen financiële redenen voor de energiebedrijven een reden zijn om af te haken, is het nu een overheid die erkent dat windturbines (ook) op zee grote schade aan het milieu aanrichten. Naast de vogeltrek die om moeten vliegen of door de windmolenparken worden gedood, zorgen ook de duizenden klompen beton ter grote van enkele eensgezinswoningen per windturbine, voor een blijvende vernietiging van het leven van alle soorten vissen en ander bodemleven. Waar vissers verweten worden met sleepnetten de bodem (tijdelijk) te verstoren, vernietigen de betonnen voeten en de trillingen van de turbines voor de komende generaties de zeebodem.
Het inzicht dat windenergie (en zonneenergie) niet bepaald het welzijn van mens, dier en aarde dient begint steeds meer door te dringen. Het beeld van ‘gratis’ wind en zon heeft ons verblindt dat de omzetting van wind en zon naar energie juist een erg mens- en milieuontvriendelijk concept is waar we fundamenteel naar moeten gaan kijken en afwegen tegen andere vormen van energie-opwekking.
De problemen die nu ontstaan met windturbines op zee verhogen de druk om nog meer windturbineparken op land te realiseren, maar ook op land is de grens van het acceptabele in zicht.
Beluister onderstaand het verslag van de informatie-avond over windturbines rondom Daarle.
