Foto: EZAZ
De Westerse regeringen beginnen steeds meer terug te grijpen op een politiek van een ‘schijnbare democratie’ naar model van de vroegere DDR. Het hoeft het niet te zijn, als het maar zo lijkt, zei de eerste minister-president van de DDR, Walter Ulbricht. Wie kritiek heeft op de staat moet een harde staat tegenover zich vinden, aldus Nancy Faeser, Duitse minister van binnenlandse zaken. Inmiddels is in Duitsland een kind door politie uit de schoolbanken gehaald vanwege vermeende ‘onwettige uitingen’ op TikTok.
Veel herkenningspunten
Herleeft de DDR in Europa in een nieuw gedaante vragen velen zich af. Een begrijpelijke vraag, die eerst en vooral in Duitsland en dan met name in het voormalige Oost-Duitsland wordt gesteld. Ouderen daar herkennen vanaf maart 2020 tendenzen die sterk doen denken aan de tijd van de Deutsche Demokratische Republiek.
Zijn de huidige ontwikkelingen in Nederland te vergelijken met de DDR?
We gaan met een kleine groep op zoektocht naar dat DDR dat zovelen in de huidige tijd terug zien komen.
Tijdens een inspirerende rondleiding spreken wij in een kleine groep over dit thema om aan het eind van de dag een antwoord te hebben op de veel gestelde vraag: herleeft de DDR?
Democratie DDR-stijl
Er wordt wel gezegd dat bij de hereniging van Oost- en West-Duitsland (DDR en BRD) het oosten het kapitalisme kreeg en het westen de DDR-stijl van regeren. Minister van binnenlandse zaken Nancy Faeser gebruikt terminologie die zo van het DDR-Politburo lijkt te komen. Ook in de DDR werd kritiek op de Deutsche Demokratische Republik als aanval op het socialistische experiment gezien. Wie zich in een café toevallig iets te kritisch uitliet in het niet opgemerkte bijzijn van een STASI-verklikker kon de volgende dag bezoek aan de deur verwachten. We kennen het inmiddels ook in de Westerse wereld, waarin in veel landen kritiek op de ongrondwettelijke Covid-maatregelen werd beantwoord met een klop op de deur.
Volgens Faeser zijn ondemocratische maatregelen nodig om ‘de democratie te beschermen’. In Nederland werd met dat argument het referendum afgeschaft. Critici van het overheidsbeleid moeten volgens Faeser een ‘harde overheid’ tegenover zich vinden.
Op een persconferentie, samen met het federale bureau voor de bescherming van de grondwet en het federale recherchebureau, lichtte Faeser haar 13 instrumenten toe “om de weerbare democratie te beschermen”.
Besmette woorden
Het is niet overdreven om te stellen dat de huidige Bondsrepubliek, maar ook andere Europese landen, sterke trekken begint te vertonen met de voormalige Deutsche ‘Demokratische’ Republik. Ook daar streed een zichzelf ‘links’ en ‘socialistische’ noemend regiem tegen ‘rechts’, revanchisme en NAZI-denkbeelden.
Niet meer gewenste woorden werden vervangen door nieuwe. Steeds meer woorden raken besmet. Wie durft nog een moorkop te bestellen. Welke treinconducteur durft nog ‘goede middag dames en heren, jongens en meisjes’ te zeggen? Blanke mensen bestaan niet meer, wel ‘witte’. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Ook leek even de term ‘moeder’ uit het register burgerbevolking te worden geschrapt, al bleek dat bij ontdekking een ‘vergissing’.
Bekijk ook onze speciale aan Berlijn gewijde website: Urban Inspiration
Ook Nederland heeft een Erich Mielke (oud-minister voor staatsveiligheid STASI) aan de top van de regering: oud-baas van de NCTV en de AIVD Dick Schoof is nu premier van Nederland. Tijdens Covid hebben we gemerkt dat Nederland in een totalitaire modus verviel waarbij niet het RIVM of het ministerie van gezondheid, maar de geheime dienst NCTV het beleid bepaalde. Samen met Pieter-Jaap Aalbersberg en Erik Akerboom bouwden ze op de achtergrond Nederland uit tot een rigide staatsapparaat dat zich met alle beschikbare technieken en wettelijke mogelijkheden meent zich tegen het volk te moeten verdedigen.
Anti-overheidsextremist
De term ‘anti-overheidsextremist’ werd geïntroduceerd, een term op die veel kritische Nederlanders al van toepassing is. Het volk is de vijand, de vijand van de staat. En dat is de DDR ten voeten uit. Ook toen zag de staatsleiding zich genoodzaakt zich met alle middelen tegen het ontevreden volk te moeten beschermen. De DDR-leiding ging uit angst voor het volk zelfs bij elkaar in een klein wijkje in het noorden van Berlijn wonen, de Majakowskiring. Later zouden zij zich zelfs verschansen in de bossen 40 kilometer ten noorden van Berlijn, in Wandlitz.
Alles wat niet het socialisme DDR-stijl onderschreef was fascistisch en moest worden bestreden. In Nederland zijn de termen net even anders zoals anti-overheidsextremist, complotdenker, antisemiet, rechts-radicaal of soms ook fascist.
Ook heeft het verklikken zijn entree gemaakt. Tijdens Covid zijn er nogal wat buren aangegeven omdat zij zich niet aan de absurde Covidregels hielden. De overheid had kliklijnen en ook de media deden er aan mee door mensen met telelenzen te fotograferen en op de voorpagina te plaatsen. De media als de Westers variant van Neues Deutschland, dat ook een verlengstuk werd van het DDR-onderdrukkingsapparaat.
We zien ook dat de rechtspraak zich onder druk gezet voelt door de overheid. Geen enkele rechtszaak tegen de Nederlandse staat werd gewonnen. We herinneren ons nog de schandalig ingreep van de overheid in het vonnis over de avondklok, die de rechter onrechtmatig achtte.
Gewoon je bek houden
“Gewoon je bek houden” zei premier Rutte ooit. Dat zijn geen woorden van een rechtgeaarde democraat. Het zijn profetische woorden gebleken. Met justitie dat politiek aan één oog blind is (geworden), de media die de politiek voorgeschreven kaders volgt, een overheid die dreigt, intimideert, critici discretiseert en geen verbinding meer heeft met de burgers en een parlement dat het klapvee-parlement van de DDR ras nadert.
Je kunt stellen dat het samentrekken van de uitvoerende en wetgevende macht het karakter draagt van wat in de DDR het almachtige ‘Politburo’ was. De wetgevende taak die in Nederland aan het parlement toekomt, is geheel overgenomen door de regering en daarbinnen een enkeling die in verbinding staat met de ‘opdrachtgevers’. In de DDR-tijd was dat Moskou, in Nederland is dat Washington. Kun je de positie van Mark Rutte nu vergelijken met die van Erich Honecker? En is de nieuwe premier Schoof, oud-chef AIVD en NCTV, nu niet vergelijkbaar met Erich Mielke, het hoofd van de DDR staatsveiligheidsdienst STASI?
In een inspirerende rondleiding-in-dialoog gaan we dat in een kleine groep ontdekken, bevragen en bespreken.
De gids is Paul de Bruijn die al sinds 2009 rondleidingen verzorgt in Berlijn.
Belangstelling? Reserveer hier je plaats.
