Op 25 juni 2024 kon WikiLeaks-oprichter Julian Assange vrij rondlopen na een deal met de Amerikaanse regering. Betekent dit verrassende einde van de vele jaren van strafrechtelijke vervolging en gevangenisstraf van de uitgever een positieve uitkomst voor de persvrijheid?
De Turkse journalist Can Dündar, die ook op soortgelijke aanklachten in Turkije gevangen zat en nu in ballingschap in Duitsland leeft, en co-directeur Sarah Mabrouk volgden de zaak Assange de laatste zes maanden voor zijn vrijlating. Dündar ziet het als het belangrijkste proces voor persvrijheid in deze eeuw. In deze documentaire besluit Dündar zich niet te concentreren op de controversiële figuur van Assange, maar op zijn meest controversiële publicatie: “Collateral Murder”, een video die mogelijke oorlogsmisdaden laat zien die in 2007 door Amerikaanse soldaten zijn gepleegd bij een aanval in Bagdad tijdens de oorlog in Irak. De opname toont journalisten en Iraakse burgers die worden neergeschoten door Amerikaanse soldaten in een Apache-helikopter.
Dündar’s onderzoeken brengen hem van IJsland naar de VS en Irak, terwijl hij het verhaal van de beruchte video volgt. Hij spoort een van de enige twee Iraakse overlevenden van de aanval op – een jongen die toen 10 jaar oud was – en een Amerikaanse soldaat die direct bij het incident betrokken was. Dündar nodigde de twee uit om elkaar 17 jaar later voor het eerst te ontmoeten. De ontmoeting maakt de verontrustende langetermijngevolgen van oorlog en de blijvende pijn aan beide kanten levendig duidelijk.
Na de publicatie van de video voerde het Amerikaanse leger een intern onderzoek uit, waarna geen van de soldaten voor de rechter werd gebracht. Voor Julian Assange was het echter een ander verhaal: het was de eerste keer in de Amerikaanse geschiedenis dat het publiceren van informatie die de regering als geheim beschouwde met succes als een misdaad werd behandeld.
Dündar kon de vrouw van Julian Assange, Stella, en hun twee kinderen vergezellen tijdens een van hun laatste bezoeken aan de zwaarbeveiligde gevangenis van Belmarsh en bij de hoorzittingen bij het Britse Hooggerechtshof. Hoewel Assange nu vrij is, vraagt Dündar wat de uitspraak betekent voor de journalistiek. Wat gebeurt er als journalisten over de hele wereld stoppen met rapporteren over oorlogsmisdaden, corruptie of wangedrag van de overheid uit angst voor veroordeling onder een spionagewet? De langetermijnimplicaties van de Assange-zaak beginnen nog maar net aan het licht te komen. De film vertelt een aangrijpend en zeer actueel verhaal over de strijd om de waarheid.
Heeft u suggestie voor een Zondagfilm, laat het ons weten via ons reactieformulier. Misschien kiezen we uw film uit voor de volgende Zondagfilm.
Afbeelding begin artikel: Pixabay
