Terwijl veel kritische nieuwe media waarschuwen voor de komst van de CBDC, halen de commerciële banken de Europese Centrale Bank in met hun pan-Europese betalingssysteem WERO. De stap naar een door de Tweede Kamer afgewezen Digital-ID komt nu snel dichterbij omdat het bedrijf achter WERO, EPI (European Payments Initiative), werkt aan een digital identity verification (e-ID).
In concurrentie met buitenlandse, lees Amerikaanse, betaalsystemen
Met de komst zo’n 20 jaar geleden maakte iDEAL betalen van aankopen via internet veel makkelijker. Het Nederlandse online betaalsysteem is niet meer weg te denken bij het online afrekenen.
Toch betalen Nederlanders ook op andere wijze, denk aan Apple Pay, Google Pay en PayPal. Ook het platform ‘X’ wil een mondiaal betaalsysteem introduceren.
Online kopen, door lockdowns en andere maatregelen geforceerd tijdens de Coronatijd, heeft inmiddels een hoge vlucht genomen. Volgens Thuiswinkel hebben Nederlandse consumenten in 2024 € 36 miljard online uitgegeven, een groei van 5% t.o.v. 2023. Het aantal online aankopen is echter licht gedaald met 1% naar 345 miljoen. 12% van de online bestedingen en aankopen gaat naar buitenlandse webshops, wat goed voor € 4,4 miljard, 12% meer dan in 2023 en een waarde vertegenwoordigend van 41 miljoen, 4% hoger dan in 2023.
Bij aankopen, online en in de winkel, is iDEAL de hoofdrolspeler. Jaarlijks worden er meer dan 1 miljard transacties verricht, met gemiddeld 3,5 miljoen transacties per dag en op piekdagen meer dan 6 miljoen. 70% van alle e-commercetransacties in Nederland verloopt via iDEAL.
iDEAL gaat over in WERO
Het Nederlandse online betaalsysteem iDEAL gaat geleidelijk verder als pan-Europese variant ‘WERO’. De concurrentie met de vorengenoemde Amerikaanse betaalsystemen van Apple, Google en PayPal noopt Europese landen om ook met een geuniformeerde betaalstandaard te komen. Nadat de Europese landen jarenlang zelf eigen systemen hebben geprobeerd, is nu toch voor het Europa-breed uitrollen van het Nederlandse iDEAL gekozen. Het zal in de komende jaren stap-voor-stap worden ingevoegd in het nieuwe betaalsysteem WERO, dat veel van de eigenschappen van iDEAL heeft overgenomen.
“Hoewel iDEAL in de overgangsperiode nog een vertrouwde rol blijft spelen in Nederland, is de overgang naar Wero essentieel om een gestandaardiseerde Europese betaalinfrastructuur te realiseren. Wero zal nieuwe betaalopties introduceren die zijn ontworpen om te voldoen aan de behoeften van de Europese markt, terwijl het de veiligheid en efficiëntie behoudt waar iDEAL om bekend staat”, schrijft iDEAL op haar website.
Op 31 oktober 2023 werd iDEAL gedeeltelijk overgedragen aan het European Payments Initiative, EPI. iDEAL vormt samen met Payconiq International een basis voor de Europese betaaloplossing die in de toekomst in meerdere landen beschikbaar zal zijn.
WERO opstap naar Digital-ID?
WERO is ambitieus, zo blijkt uit haar website.
Zo stelt zij: “Wero’s visie gaat verder dan transacties en omvat een reeks diensten met toegevoegde waarde, waaronder mogelijk innovatieve buy-now-pay-later-opties die worden ondersteund door banken, digitale identiteitsverificatie (e-ID) (accentuering, red.) en de integratie van loyaliteitsprogramma’s voor verkopers, allemaal naadloos verweven in het betalingsproces.”
Het lijkt er dus op dat vanuit commerciële partijen naar een digitale identiteitsverificatie (e-ID) wordt toegewerkt. In welke mate deze zal samenwerken met de Europese Unie is vooralsnog onduidelijk. Omdat het initiatief komt vanuit commerciële partijen die de toepassing zullen willen presenteren als ‘privacy-zeker’, zal samenwerking met een overheidsapparaat niet snel voor de hand liggen.
Het lijkt erop dat steeds meer gras voor de voeten van de ECB, de Europese Centrale Bank, wordt weggemaaid. De diverse malen aangekondigde CBDC is er nog steeds niet. Naast Amerikaanse betaalsystemen werken ook steeds meer Europese banken samen voor een eigen online betaalsysteem. De vraag naar de toegevoegde waarde van een CBDC wordt dan ook steeds pregnanter.
Niet elk land doet nog mee. Vooralsnog zijn er enkele banken uit Frankrijk, Duitsland en België aangesloten. Nederlandse banken zijn er nog niet bij. Maar met het inschuiven van iDEAL in WERO zullen de Nederlandse banken als vanzelf meegaan in het nieuwe Europese online betaalsysteem.
De ECB worstelt nog verder met de CBDC, maar of die met dit initiatief van de commerciële banken op tijd komt, is zeer de vraag.
Het verschil blijft tussen CBDC en dit EPI-project is dat de ECB met de CBDC wettelijke erkend geld aanbiedt. De banken administreren echter ‘louter’ de aanspraken op wettelijk erkend geld, dat vooralsnog alleen in fysieke vorm uit de betaalautomaten rolt.
