Gistermiddag heeft de huidige kanselier Olaf Scholz (SPD) de vertrouwensstemming verloren en gaan de Duitsers vervroegd naar de stembus. De verkiezingen die gepland staan voor 23 februari 2025 komen in een tijd van grote onrust in Duitsland. De falende energiepolitiek, de betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne, de emigratiepolitiek en de de-industrialisering hebben het vertrouwen in deze ‘stoplichtcoalitie’ uitgehold.
Foto boven: het Kanzlerambt, het kantoor van de kanzelier (EZAZ)
Ontslag minister als aanleiding
Het ontslag van minister van Financiën Christian Lindner (FDP) ontslagen door Scholz was de druppel die de vertrouwens-emmer deed overlopen. In een verklaring zei Scholz dat “minister Lindner te vaak wetten heeft geblokkeerd op een manier die niet relevant is”. Scholz beschuldigt FDP-leider Lindner van onverantwoordelijkheid. “Te vaak heeft hij zich ingelaten met kleinzielige partijpolitieke tactieken. Te vaak heeft hij mijn vertrouwen geschonden“, aldus het ZDF.
Lindner zei daarentegen in een persverklaring dat Scholz hem vroeg de schuldenrem (grens van maximale overheidsschuld) op te heffen. Lindner weigerde dat omdat het een grondwettelijke bepaling betreft.
Lindner wil een andere economische politiek. Volgens Lindner heeft Olaf Scholz de zorgen van de burger te lang verwaarloosd.
Vertrouwensvraag uitzondering
In de geschiedenis van de Bondsrepubliek is sinds 1949 vijf keer in de geschiedenis van de Bondsrepubliek een vertrouwensvraag gesteld. In drie gevallen (Willy Brandt 1972, Helmut Kohl 1982 en Gerhard Schröder 2005) werd de respectieve bondskanselier het vertrouwen ontzegd en werd de Bondsdag ontbonden. In twee gevallen sprak een meerderheid in de Bondsdag het vertrouwen uit in de kanselier, zodat hij kon blijven regeren.
Steun aan Oekraïne, maar streven naar vrede
Scholz wil voortzetting van de steun aan Oekraïne, maar Duitsland wil onder Scholz geen raketten om Rusland op eigen grondgebied te bestoken, ook zal Scholz geen Duitse soldaten naar deze oorlog sturen. Scholz wil dat het doden in Oekraïne stopt. Met dat laatste strijdt hij met zijn gedoodverfde opvolger Friedrich Merz (CDU) die veel verder wil in de steun aan Oekraïne. Toch zegt ook Merz naar vrede te streven. Hier lijkt de schaduw van Donald Trump vooruit te snellen.
Dan komt Friedrich Merz aan het woord en bekritiseert sterk de aanval van Scholz op de ontslagen minister Lindner: “schaamteloos”. Merz, die op de ‘loonlijst’ van Blackrock staat, laat weinig heel van de economische en energie -politiek van de SPD. Volgens Merz moeten Duitsers langer gaan werken. Op het afkeurende gejoel van SPD-parlementariërs reageert hij met: “Dat lachen van jullie bewijst dat jullie op een andere planeet leven.” Merz wil een snel einde aan de oorlog in Oekraïne.
Angst voor de AfD
De grote vrees bij de komende verkiezingen is de mogelijk grote zetelwinst van de Alternative für Deutschland (AfD). Sommigen bepleiten dan ook een verbod van de partij, iets dat niet vóór de komende verkiezingen kan worden gerealiseerd. Het zou ook een bruuskeren zijn van zoveel stemmers op de AfD.
Volgens recente peilingen zou de AfD op 18,5% uitkomen, weliswaar ver achter het CDU (de partij van de voormalige kanselier Merkel) die nu met 31,7% van de stemmen op de eerste plaats staat.
Opvallend is dat de CDU sinds de vorige verkiezingen in 2021 met 7,5% is gestegen (in 2021 24,2%). Echter ook de AfD staat op grote winst: in 2021 had zij 10,4% van de stemmen tegen nu (verwacht) 18,5%, een winst van 8,1%. Daarmee lijkt een deel van Duitsland te kiezen voor zekerheid en vermeende stabiliteit van het CDU en een ander deel voor radicale verandering met de AfD.
Het is te verwachten dat de AfD vooral in de voormalige DDR-deelstaten winst zal boeken die mogelijk de 30%-grens zal overschrijden.
Ongekend scherpe toespraken
Tegen de verwachtingen in werd de vertrouwenstoespraak van Scholz sterk politiek. Hij hekelde de politiek van de FDP die grenzen stelt aan de staatsschulden. Hij toonde, al dan niet gemeend, begrip voor de problemen van veel Duitsers. Hier stond een SPD-politicus en minder een kanselier. De toespraak werd voortdurend begeleid door applaus en gejoel, ook schreeuwden parlementariërs hun ongenoegen door de toespraak. Het was een rumoerig toespraak. Vooral viel op dat Scholz de grote immigratie motiveerde met de grote behoefte aan arbeidskrachten. De koppeling aan vluchtelingenopvang bleef achterwege. Op het moment dat Scholz de aanstaande president van de VS, Donald Trump, noemde, riep een van de parlementsleden, vermoedelijk de AfD, “Got sei Dank”.
Friedrich Merz (CDU) bekritiseert sterk de aanval van Scholz op de ontslagen minister Lindner: “schaamteloos”. Merz, die op de ‘loonlijst’ van Blackrock staat, laat weinig heel van de economische en energie -politiek van de SPD heel. Merz wil een snel einde aan de oorlog in Oekraïne.
Tijdens het rumoerige vertrouwensdebat noemt economisch minister Habeck de regering in Nederland ‘sterk omstreden’.
De ontslagen minister Lindner (FDP) wil snijden in het ‘burgergeld’, lastenverlichting en een meer crypto-vriendelijke politiek.
Alice Weidel (AfD) hekelt de gevoerde economische politiek die de Duitse industrie doet sluiten of vertrekken. Ook de immigranteninstroom van “mensen die wat ze bij ons aantreffen verachten”. Weidel spreekt van een ‘NGO-STASI’, duidend op de censuur op internet.
De ongekend scherpe toon van alle toespraken betekent dat de verkiezingen zijn begonnen.
De president, Walter Steinmeier, heeft nu 21 dagen de tijd om het parlement te ontbinden en daarmee verkiezingen mogelijk te maken. Algemeen wordt verwacht dat Steinmeier het parlement zal ontbinden om de verkiezingen op 23 februari mogelijk te maken.
Volg de ontwikkelingen op onze platforms.
