De politiek van landen als de VS en die uit de Europese Unie is het beste te kenmerken als emo-politiek: irrationeel, zelfdestructief, oorlogszuchtig en agressief. Waar de VS van Donald Trump wild met tarieven om zich heen slaat en landen bedreigt en chanteert, kunnen de Europese leiders niet veel meer dan knikken en buigen voor haar meesters in Washington. Terwijl hun economieën onderuit gaan en hun samenlevingen worden ontwricht door een niet te stoppen snelle en omvangrijke immigratie, kunnen Macron, Starmer en Merz over niets anders meer praten dan over Poetin, Zelensky en oorlog. Maar de ‘ruled based order’ van het Westen is aan haar einde. En dat gaan we merken.
Nieuwe wereldorde?
De term ‘New World Order’ duikt regelmatig op in de diverse gesprekken. Veel politieke leiders nemen de term in hun mond. Vladimir Poetin, George Bush sr. of Xi, allemaal hebben zij de term minimaal een keer gebruikt. Maar of ze dezelfde wereldorde bedoelen is niet waarschijnlijk. De wereldbeelden van Washington, Moskou of Beijing zien er verschillend uit.
Met de huidige ontwikkelingen zien we een aanpassing in de wereldorde. Het lijkt er sterk op dat het tijdperk van Westerse dominantie, met de VS als koploper en het VK als financiële schaduwmacht, haar langste tijd heeft gehad.
Met de aanhoudende oorlog in Oekraïne, een direct gevolg van de door het Westen in gang gezette Maidancoup, de beoogde economische wurging van Rusland, de wilde sancties tegen dat land, de wispelturige tarievenoorlog van Donald Trump en de onhoudbare schuldenberg, lijken de VS en Europa aan invloed op de wereld te verliezen. Alleen met vernietiging van andermans economie lijkt het Westen nog uitstel te willen kopen. Ook al moet dat door een economische oorlog binnen het eigen Westerse blok waarbij de VS de aardgastoevoer van Europa en vooral Duitsland saboteert.
Einde Europese ambities Rusland
De huidige leiding van Rusland heeft met het aantreden van de huidige president Poetin in 2000 hemel en aarde bewogen om aansluiting te vinden bij Europa, economische en militair. Veel Russen, vooral in het westelijke deel, beschouwen zich naast Russisch ook vooral Europees. De vele overeenkomsten in architectuur, cultuur zoals kunst, muziek en dans, alsook de hang naar Westerse kleding en eetcultuur duiden daarop.
De uitbreiding van de NAVO, tegen alle afspraken in, leidde in 2007 tot een kanteling van de Russische Europa-ambities toen president Poetin op de Veiligheidsconferentie in München het Westen waarschuwde voor de oprukkende NAVO en stelde in plaats daarvan een pan-Europese veiligheidsarchitectuur voor. Poetin hekelde wat hij noemde de “monopolistische dominantie” van de Verenigde Staten in de wereld en het “bijna onbeheerste hypertrofische gebruik van geweld in internationale betrekkingen”. Volgens Poetin was het resultaat van zo’n dominantie dat “niemand zich veilig voelt! Omdat niemand kan voelen dat het internationaal recht als een stenen muur is die hen zal beschermen.” Poetin: “Een unipolair model is niet alleen onaanvaardbaar, maar onmogelijk in de wereld van vandaag.”
Het mocht niet baten. Het aftreden eind 1999 van Boris Yeltsin die de plundering van Russische bedrijven door Westerse landen vrij baan gaf, en zijn macht overdroeg aan Vladimir Poetin, veroorzaakte een schok. De nieuwe president zou de ongeremde overname van Russische bedrijven, grondstoffen en de hiermee gepaard gaande corruptie en maffia, een einde bereiden.
De Amerikanen, en hun volgzame Europese clientstaten, bleven inzetten op uitbreiding van de NAVO en het bruuskeren van Rusland en haar leiderschap. Steeds meer werd duidelijk dat Amerikaanse neocons uit waren op de economische vernietiging van Rusland, opdeling van het gebied, confiskeren van de grondstoffen (zie ook Syrië en Irak) en de val van haar leiderschap. Het gedrag van een roverstaat.
Shanghai Corporation Organization markeert globale machtsverschuiving
De recente bijeenkomst van de Shanghai Corporation Organization in Tianjin markeert een verschuiving in globale invloedssferen. Met leiders aan tafel als gastheer Xi Jinping, Vladimir Poetin en Narendra Modi (India) komt in oppervlak, bevolkingsomvang en economische macht al een groot deel van de wereld bijeen.
Meer dan 20 niet-Westerse leiders waren in het Chinese Tianjin bijeen, waarbij Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties (VN) António Guterres de organisatie van het evenement steunde, een opmerkelijke gebaar van de sterk op het Westen gerichte VN voor een door China geleid forum.
Wat de aanwezige landen gemeen hebben is hun afkeer van de door het Westen opgelegde ‘ruled based order’, een aan de hele wereld opgelegde en op het eigen belang gebaseerde set van regels en normen. “Wij willen de UN-charter terug, niet iemands interne huisregels”, was in Tianjin te horen.
Xi wenst zich een orde die het mondiale bestuur “democratiseert”. Het gaat daarbij om de Amerikaanse dollar en de internationale instituties die sterk met de VS zijn verbonden.
President Poetin noemde de SCO een middel voor “echte multilateralisme” en Euraziatische veiligheid. Door China een partner te noemen in plaats van een rivaal, gaf premier Modi aan dat New Delhi niet zal worden opgesloten in de anti-China agenda van Washington.
SCO en BRICS: Veiligheid en economie
Ofschoon de leden van de SCO en BRICS elkaar niet geheel overlappen, vullen de beide organisaties elkaar goed aan. In de Shanghai Cooperation Organization werken Rusland, China, India en Centraal-Aziatische staten samen om veiligheid, terrorismebestrijding en inlichtingen te coördineren. Het is de ‘harde kant’ van de samenwerking dat de basis vormt voor de economische betrekkingen.
De BRICS-landen Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika vormen de economische powerhouse. In 2024 werd BRICS verder uitgebreid met Egypte, Ethiopië, Iran en de Verenigde Arabische Emiraten, gevolgd door Indonesië in 2025.
De twee toch al ledenrijke allianties worden aangevuld met de ‘Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)’, een blok van tien leden dat de Aziatische handel en normen vormgeeft. De leden hiervan werken steeds meer samen in SCO- en BRICS-projecten.
Tot slot coördineren zes Arabische monarchieën, verenigd in de ‘Gulf Cooperation Council (GCC)’, het beleid van de olie-exporterende landen (OPEC+), waardoor ze controle krijgen over belangrijke oliestromen.
Ondertussen verlegt Rusland haar energieleveranties naar China waardoor Europa niet meer op goedkoop en ononderbroken gasleveranties van Rusland hoeft te rekenen.
“De dagen dat experts uit Brussel, Parijs en Berlijn geloofden dat ze China konden ‘verwestersen’ door handel en nauwe economische banden zijn voorbij. De illusie van “verandering door handel” is gebarsten. Beijing lijkt vandaag de dag een zelfverzekerde grote macht die de wereldwijde hegemon USA uitdaagt. Europa staat dus voor een keuze: ofwel blijft het in ideologische defensieve reflexen – ofwel ontwikkelt het een beleid dat steunt op pragmatisme in plaats van wishful thinking.” Aldus een commentaar in de Berliner Zeitung.
In een persconferentie na afloop van de SCO stelde Poetin dat SCO geen intenties heeft om tegen iets te zijn, het is geen blok tegen wie dan ook. SCO wil samenwerking met iedereen die daar open voor staat. “De unipolare wereld is achterhaald”, aldus Poetin. “Niemand is meer gelijk dan een ander.”
